Шчаслівы выпадак
4 вобласці:
1. Гісторыя
2. Фальклор
3. Прырода
4. Літаратура
Журы-настаўнікі:
1. ……………….
2. ……………….
3. ………………
1 тур – кожная каманда выбірае вобласць і пытанні (з раза)
2 тур – камандра сапернікаў задае пытанні і вобласць (3 раза)
3 тур – “агульныя веды” за 1 хвіліну задаюцца пытанні.
- Чырвоны – літаратура
- Блакітны – прырода
- Зялёны – фальклор
- Аранжавы – гісторыя
1. Прадставіць каманды.
2. Пазнаёміць з правіламі гульні:
- 4 вобласць (і карткі);
- гульня праходзіць у 3 туры;
- гуляюць не толькі каманды (але і клас);
- прадставіць журы.
ФАЛЬКЛОР.
1. Закончыць фразеалагізм. Як гром…(з яснага неба).
2. Па фразеалагізму рускай мовы падабраць адпаведныя з беларускай мовы: Два сапага пара – (абое рабое).
3. Нашли дурака – (няма дурных).
4. Растлумачыць фразеалагізм: На шыі сядзець (жыць за кошт другога).
5. Закончыць фразеалагізм: Гуляй, гуляй… (ды дзела не кідай).
6. Дзе нянек многа… (там дзіця без носа).
7. Слова не пірог… (не выкінеш за парог).
8. Падабраць адпаведныя: Бить баклуши (лынды біць).
9. Олух царя небесного (асёл маляваны).
10. Закончыць фразеалагізм: З вялікага грому… (малы дождж).
11. Хоць кол… (на галаве чашы).
12. Растлумачыць фразеалагізм: шпільку падпусціць (намякаць на штосці непрыемнае, гаварыць колка).
13. Растлумачыць фразеалагізм: Белая варона (чалавек, які выдзяляецца паводзінамі ці знешнасцю сярод іншых людзей).
14. Мядзведзь наступіў… (на вуха).
15. Скоры поспех… (людзям на смех).
16. Хто разумны радзіцца… (той заўсёды прыгадзіцца).
17. Хто смерці не баіцца… (таго і пуля не бярэ).
18. Растлумачыць фразеалагізм: Віламі па вадзе пісана (невядома яшчэ, ці ажыццявіцца штосьці, пра няпэўнае).
19. Растлумачыць фразеалагізм: На сёмым небе (бязмерна шчаслівы, вельмі задаволены чымсь).
20. Дзе кухарак шэсць, там няма чаго есць.
ГІСТОРЫЯ
1. Які з гарадоў: Брэст, Полацк з’яўляецца старэйшым? (Полацк у 862 г. Повесть временных лет).
2. Калі ў Лідзе была аб’яўлена Савецкая ўлада? (18 верасня 1956 г.)
3. Які завод быў першы на месцы электравырабаў? (цвіковы да 1956 г.)
4. Як раней называлася абутковая фабрыка? (“Ардаль” выпускала гумовы абутак)
5. Будова якога прадпрыемства ў Лідзе праводзілася, як Усесаюзная? (ф-ка хім.культ.тавараў, Лакі)
6. Ад якога слова паявілася назва “Ліда”? (“ляда” – месца расчышчанае ад лесу)
7. Колькі раней было вуліц у Лідзе і якія? (4, Замкавая, Віленская, Каменская, Крывая)
8. Беларускі Іван Сусанін, хто ён? (70-ці гадовы селянін Цуба, у вайну паўтарыў подзвіг Івана Сусаніна)
9. Імя беларускага ваенаначальніка, які меў шэраг перамог над крыжаносцамі ў баях на тэрыторыі вобласці? (Давыд – гарадзенскі стараста)
10. Колькі абласцей у Беларусі і якія? (Гродзенская, Брэсцкая, Магілёўская, Віцебская, Мінская, Гомельская)
11. Назавіце горад, у якім цяпер знаходзіцца ваенна-гістарычны музей, а раней у 1812 годзе знаходзілася штаб-кватэра другой арміі пад узначаленнем Багратыёна? (Ваўкавыск)
12. Якія ўсходне-славянскія плямёны былі продкамі беларускага народа? (дрыгавічы, радзімічы, крывічы)
13. Які савецкі лётчык накіраваў палаючы самалёт на варожыя эшалоны ў час баёў на тэрыторыі Беларусі ў першыя дні вайны і дзе гэта адбылося? (Гастэла, у раёне Мінскай вобласці в.Радашковічы)
14. Які меў выгляд першы герб Ліды? (два ключы і леў)
15. Назавіце прозвішча адважнага рэвалюцыянера, адданага змагара за вызваленне беларускага народа ў 60-я гады 19 стагоддзя? (Кастусь Каліноўскі)
16. Калі была створана Гродзенская вобласць? (20 верасня 1944 года)
17. У якім годзе горад Ліда быў узнагароджаны ордэнам “Знак пашаны” (1980г.)
ПРЫРОДА
1. Якое дрэва самае распаўсюджанае на тэрыторыі Беларусі? (сасна)
2. Аб ёй гавораць – другі хлеб? (бульба)
3. Самае вялікае возера ў Беларусі? (Нарач)
4. Першая па даўжыні рака ў Беларусі? (Днепр)
5. Цар Белавежкай пушчы? (зубр)
6. Якіх птушак больш за ўсё на Беларусі? (вераб’ёў)
7. Якое дрэва карысталася на Беларусі пашанай, чаму? (Ліпа-лапці)
8. Адкуль пайшла назва Белавежская пушча? (Белая вежа – башня на тэрыторыі пушчы)
9. Які грызун займае першае месца ў пушным промысле ў Беларусі? (вавёрка)
10. Самая вышэйшая кропка Гродзенскай вобласці, яе вышыня над узроўнем мора? (каля Навагрудка – гэта Замкавая 325 км над узроўнем мора)
11. Беларусь багата карыснымі выкапнямі: якія месцы нараджэння руды знойдзены ў Гродзенскай вобласці, у адным з суседніх раёнаў? (Жалезная руда – Шчучанскі раён)
12. Чаму раней вялікія дарогі з 2-х бакоў абсаджваліся бярозамі? (белыя ствалы ноччу паказвалі дарогу)
13. Якая вадзяная расліна з’яўляецца добрым замяніцелем бульбы, а назва яе з’яўляецца назвай старажытнай зброі індзейцаў? (стрэлаліст)
14. Самая знакамітая злакавая культура ў Беларусі? (ячмень)
15. Якіх жывёл больш за ўсіх у лясах Лідчыны? (ліс – 200, ласей – 70)
16. Самыя першыя веснавыя грыбы? (страчкі, смарчкі)
17. З якога дрэва робяць запалкі? (асіна)
18. Якую расліну партызаны выкарыстоўвалі замест ваты і ёда? (мох балотны, сфагнум)
ЛІТАРАТУРА
1. Што вы ведаеце пра Валянціна Таўлая? (беларускі паэт, 1-ы рэдактар газеты “Уперад”, жыў у Лідзе)
2. Які польскі паэт нарадзіўся ў Беларусі? (Адам Міцкевіч)
3. У беларускай літаратуры ёсць свой Міцкевіч, які яго псеўданім? (Колас)
4. Як сапраўднае прозвішча Янкі Купалы? (Іван Луцэвіч)
5. Назавіце першых друкароў на Беларусі? (Ф.Скарына, Сымон Будны)
6. Сядзіць дзед на дарожцы ўсім чапляе па брошцы? (лапух)
7. Вядомы грамадскі дзеяч Беларусі 16 стагоддзя, заснавальнік 1-й на сучаснай тэрыторыі СНД славянскай тыпаграфіі? (Ф.Скарына)
8. Калі выйшла ў свет першая савецкая газета на беларускай мове? Як яна называлася? (1 сакавіка, “Дзянніца”)
9. Як называецца падручнік па беларускай літаратуры ў 4-м класе? (“Чабарок”)
10. Які часопіс з’яўляецца пасля дажджу? (“Вясёлка”)
11. Які беларускі часопіс можна знайсці ў лесе? (“Бярозка”)
12. Хто напісаў аповесць “Міколка-паравоз”? (М.Лынькоў)
13. Хто напісаў аповесць “Палескія рабінзоны”? (Янка Маўр – Іван Фёдараў)
14. Нізавіце помнік старажытнай пісьменнасці і пралетарскі гімн, упершыню перакладзены Я.Купалам на беларускую мову? (“Слава аб палку Ігаравым”, “Інтэрнацыянал”)
15. У аснову якой паэмы Я.Купала паклаў лягенду аб заснаванне аднаго з беларускіх гарадоў? Які гэта горад? І якая назва паэмы? (Магілёў, “Магіла льва”)
АГУЛЬНЫЯ ВЕДЫ
1. Які год лічыцца годам заснавання Ліды? (1380г.)
2. Колькі гадоў знаходзілася Ліда пад уладай панскай Польшчы? (20)
3. Якіх відаў рыб больш за ўсё ў Беларусі? (карпавых – 28 відаў)
4. Колькі відаў жывёл уваходзіць у Чырвоную кнігу? (80)
5. Колькі відаў раслін уваходзіць у Чырвоную кнігу? (85)
6. Актыўны ўдзельнік абароны Гарадзеншчыны; яму прысвоена званне Героя Савецкага Саюза? (Карбышаў)
7. У склад якой дзяржавы ўваходзілі нашы землі ў 14 стагоддзі ў гады заснавання Ліды? (Вялікага Княства Літоўскага)
8. З якой крыніцы мы даведаліся аб першым успаміне аб гарадах Слонім, Ваўкавыск, Навагрудак у 1252 г.? (Іпацьеўскі летапісец)
9. Назавіце баларускую раку, якая роўна не цячэ? (Вілія – віляе)
10. Калі адбыўся 1-шы суботнік у Лідзе, які быў прысвечаны расчыстцы чыгуначных пуцей? (15 верасня 1920 года)
11. Сталіца Беларусі?
12. Першыя заводы ў Лідзе (піўзавод, Лідсельмаш)
13. Якая расліна з’яўляецца сыравінай для вырабу тканіны і цвіце толькі поўдня? (лён)
14. Робяць ці не пералётныя птушкі гнёзды зімой на поўначы? (не)
15. Куды восенню дзяюцца матылькі? (больш гіне)
16. Птушка, меншая за вераб’я, гняздо вісіць над вадой? (рэмес)
17. Якая птушка два разы на год выводзіць птушанят? (дрозд)
18. Што называюць белам золатам? (бавоўну)
19. Растуць зімой дрэвы ці не? (не)
20. Умеюць сланы плаваць ці не? (так)
21. Куды зайцу лягчэй бегчы: у гару ці з гары? Чаму? (у гару, пярэднія лапы кароткія, а заднія доўгія)
22. Колькі ног у павука? (8)
23. Якіх птушак называюць галоўнымі салістамі нашых лясоў? (салаўя)
24. Птушаняты якой птушкі не ведаюць сваёй маці? (зязюлі)
25. Колькі крылаў у жука? (4)
26. Як называюць 2-х метровы ўдар у футболе? (пенальці)
27. Што стане з пчалой пасля таго, як яна ўжаліць? (загіне)
28. З кіх варот Пётр 1 выязджаў на вайну? (з адчыненых)
