Цэтлікі блога для настаўнікаў

Рэклама

Дадайце наш блог у свае сацыяльныя сеткі

Папулярныя паведамлення

вторник

Аб выкладанні вучэбных прадметаў «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» ў 2011/2012 навучальным годзе


2011 г.

 

Аб выкладанні вучэбных прадметаў «Беларуская мова» і
«Беларуская літаратура» ў 2011/2012 навучальным годзе

Асноўнымі мэтамі і задачамі навучання беларускай мове і літаратуры ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з’яўляюцца:
– засваенне ведаў пра сістэму беларускай мовы на ўсіх яе ўзроўнях (фанетыка, лексіка, фразеалогія, склад слова і словаўтварэнне, марфалогія, сінтаксіс), заканамернасцей і правілаў функцыянавання моўных сродкаў у маўленні, нормаў беларускай літаратурнай мовы, фарміраванне ўменняў практычнага выкарыстання мовы ва ўсіх відах маўленчай дзейнасці (моўная кампетэнцыя);
– фарміраванне камунікатыўных уменняў на аснове авалодання маўленчай тэорыяй (тэкст, тыпы, стылі і жанры маўлення) і культурай маўлення, уменняў ствараць самастойныя вусныя і пісьмовыя выказванні розных тыпаў, стыляў і жанраў (камунікатыўная кампетэнцыя);
– усведамленне вучнямі мовы як феномена культуры, у якім знайшлі адбітак яе праяўленні, як сродку спасціжэння айчыннай і сусветнай культуры; выпрацоўка ўменняў карыстацца культуразнаўчымі звесткамі з мэтай забеспячэння паўнацэннай камунікацыі (лінгвакультуралагічная кампетэнцыя);
– далучэнне вучняў да набыткаў айчыннай мастацкай славеснасці (у кантэксце сусветнай), развіццё здольнасці да эстэтычнага ўспрымання і ацэнкі з’яў літаратуры, фарміраванне навыкаў самастойнага чытання, мастацка-эстэтычнага густу;
– развіццё інтэлектуальнай, камунікатыўнай, духоўна-маральнай, грамадзянскай культуры вучняў сродкамі вучэбных прадметаў «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура».
Тыпавымі вучэбнымі планамі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання адпаведных відаў прадугледжана наступная колькасць гадзін на вучэбны тыдзень па класах:
вучэбны прадмет «Беларуская мова»
Від установы агульнай сярэдняй адукацыі
Колькасць вучэбных гадзін на вучэбны тыдзень па класах
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
базавая школа
сярэдняя школа
школа-інтэрнат для дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апякунства бацькоў
санаторная школа-інтэрнат
вучэбна-педагагічны комплекс
3
3
2
2
2
1/2
1/2
кадэцкае вучылішча
2
2
1/2
1/2
гімназія
гімназія-інтэрнат
3
3
2
2
2
1(3 для філалагічнага напрамку)
1(3 для філалагічнага
напрамку)
сувораўскае вучылішча
спецыялізаваны ліцэй
2
2
2
1/2
1/2
ліцэй
1(3 для філалагічнага напрамку)
1(3 для філалагічнага
напрамку)
вучэбны прадмет «Беларуская літаратура»
Від установы агульнай сярэдняй адукацыі
Колькасць вучэбных гадзін на вучэбны тыдзень па класах
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
базавая школа
сярэдняя школа
школа-інтэрнат для дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апякунства бацькоў
санаторная школа-інтэрнат
вучэбна-педагагічны комплекс
2
2
1/2
1/2
1/2
1/2
1/2
кадэцкае вучылішча
1/2
1/2
1/2
1/2
гімназія
гімназія-інтэрнат
2
2
1/2
1/2
1/2
1/2
1/2
сувораўскае вучылішча
спецыялізаваны ліцэй
1/2
1/2
1/2
1/2
1/2
ліцэй
1/2
1/2
Тыпавым вучэбным планам вячэрняй школы на вывучэнне вучэбнага прадмета «Беларуская мова» адводзіцца па 1 гадзіне ў Х – ХІІ класах, вучэбнага прадмета «Беларуская літаратура» – па 1 гадзіне ў Х, ХІ класах і 2 гадзіны ў ХІІ класе.
У V–XI класах прадугледжана наступная колькасць кантрольных работ па вучэбных прадметах «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» па класах:
                  Клас

Вучэбны прадмет
V
VІІ
VІІІ
ІХ
Х
ХІ
Беларуская мова
Дыктант
3
3
3
3
3
2
2
Пераказ
2
2
2
2
2
2
2
Тэставая работа
1
1
1
1
Беларуская літаратура
Класнае сачыненне
1
2
2
У сваёй дзейнасці настаўнікі беларускай мовы і літаратуры кіруюцца:
адукацыйнымі стандартамі вучэбных прадметаў «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура», якія вызначаюць патрабаванні да зместу агульнай сярэдняй адукацыі, арганізацыі адукацыйнага працэсу, максімальнага аб’ёму вучэбнай нагрузкі вучняў, узроўню падрыхтоўкі выпускнікоў, а таксама абавязковую колькасць кантрольных работ і нормы ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў;
вучэбнай праграмай для агульнаадукацыйных устаноў з беларускай і рускай мовамі навучання. Беларуская мова. V–XI класы (Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010);
вучэбнай праграмай для агульнаадукацыйных устаноў з беларускай і рускай мовамі навучання. Беларуская літаратура.V–XI класы (Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010);
прыкладным каляндарна-тэматычным планаваннем па вучэбных прадметах «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура», у якім прапануецца паўрочнае размеркаванне вучэбнага матэрыялу, вызначанага праграмамі;
правіламі правядзення атэстацыі вучняў пры засваенні зместу адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджанымі Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь;
санітарнымі нормамі, правіламі і гігіенічнымі нарматывамі «Гігіенічныя патрабаванні да ўпарадкавання, зместу і арганізацыі адукацыйнага працэсу ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі», зацверджанымі Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь, згодна з якімі, у прыватнасці:
кантрольныя работы праводзяцца ў адпаведнасці з графікам, зацверджаным кіраўніком установы агульнай сярэдняй адукацыі, але не больш чым па адным вучэбным прадмеце ў дзень у адным класе. Правядзенне кантрольных работ у панядзелак і на апошніх уроках не дапускаецца;
дамашнія заданні павінны задавацца вучням з улікам магчымасці іх выканання: у V – VІ класах – да 2 гадзін, VІІ – VІІІ класах – да 2,5 гадзін, ІХ – ХІ класах – да 3 гадзін.
Інфармуем, што згаданыя вышэй тэхнічныя нарматыўныя прававыя акты, вучэбныя праграмы, прыкладнае каляндарна-тэматычнае планаванне размешчаны на сайтах Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь (www.mіnedu.unіbel.by), навукова-метадычнай установы «Нацыянальны інстытут адукацыі» (www.adu.by).
Прапанаванае каляндарна-тэматычнае планаванне носіць рэкамендацыйны характар. Настаўнік мае права пры неабходнасці пераразмеркаваць вучэбныя гадзіны ў межах тэмы.
Па вучэбным прадмеце «Беларуская мова» вучням неабходна мець 2 сшыткі ў лінейку для выканання навучальных работ і 1 сшытак для кантрольных работ, а па вучэбным прадмеце «Беларуская літаратура» – 1 сшытак для навучальных работ і 1 сшытак для кантрольных работ (ІХ – ХІ класы).
Сшыткі для кантрольных работ захоўваюцца ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі на працягу ўсяго навучальнага года і выдаюцца вучням для выканання адпаведных работ.
Пры афармленні запісу на вокладцы сшытка ўказваецца, для чаго прызначаецца сшытак (для работ па беларускай мове, для кантрольных работ па беларускай мове і г.д.), клас, скарочаная назва ўстановы агульнай сярэдняй адукацыі (у адпаведнасці са Статутам), прозвішча, імя (поўнасцю) вучня ў родным склоне. Дапускаецца рабіць запіс аб прызначэнні сшытка і назве ўстановы адукацыі ў два радкі.
Узоры афармлення запісу на вокладцы сшытка:
Сшытак
Сшытак
для работ
для кантрольных работ
па беларускай мове
па беларускай мове
вучня 8 „Б“ класа
вучаніцы 9 класа
сярэдняй школы № 2
Выгалавіцкай базавай школы
г. Наваполацка
Данільчык Вольгі
Фёдарава Аляксандра


Сшытак
Сшытак
для работ
для кантрольных работ
па беларускай літаратуры
па беларускай літаратуры
вучаніцы 5 „А“ класа
вучня 11 „А“ класа
сярэдняй школы № 13
сярэдняй школы № 45
г. Гомеля
г. Віцебска
Пятровай Кацярыны
Аксёнава Аляксандра
Кожная ўстанова агульнай сярэдняй адукацыі выбірае адзіны ўзор подпісу. Вокладка сшытка падпісваецца вучнем.
Заўвага. У прапісным варыянце выкарыстоўваецца адкрыццё двукосся ўнізе радка і закрыццё ўверсе (,,), іншыя абазначэнні сустракаюцца ў друкаваным тэксце або пры камп’ютарным наборы.
Пры афармленні работ у сшытках вучні павінны пісаць ад самага пачатку і да самага канца радка, пры неабходнасці падзяляючы словы для пераносу, захоўваць чырвоны радок. Усе запісы ў сшытках робяцца шарыкавай ручкай з пастай сіняга або фіялетавага колеру акуратна, разборлівым почыркам, выпраўленні памылковага напісання на правільнае выконваюцца без выкарыстання карэктара і да т.п. Падкрэсліванні членаў сказа, выдзяленні марфем у слове, схемы, табліцы выконваюцца акуратна алоўкам або ручкай, пры неабходнасці – з прымяненнем лінейкі. Са знешняга боку старонкі ў сшытках па літаратуры неабходна адводзіць палі (у выпадку іх адсутнасці).
Дата выканання навучальнай або кантрольнай работы па вучэбным прадмеце «Беларуская літаратура» запісваецца лічбамі на палях сшытка, словы «Класная работа» не пішуцца, а адразу запісваецца тэма ўрока на тым жа радку, на якім на палях запісана дата выканання навучальнай работы. Запіс у сшытках афармляецца наступным чынам:
Вобраз Алеся Шпака, яго роля ў духоўным узвышэнні Вольгі Ляновіч
12.09.2011
У навучальных класных і дамашніх работах, кантрольных работах па беларускай мове і літаратуры на асобным радку ўказваецца від работы (пераказ, сачыненне, водгук і інш.), па цэнтры радка запісваецца загаловак навучальнай і кантрольнай работы без двукосся і кропкі ў канцы назвы (калі яна не з’яўляецца цытатай і складаецца з аднаго сказа). Запіс у сшытку афармляецца наступным чынам:
Дыктант
Пераказ
Сачыненне
Мой родны край
У лесе
З гісторыі майго роду
Па вучэбным прадмеце «Беларуская мова» дата выканання навучальных і кантрольных работ запісваецца словамі пасярэдзіне радка, на наступных радках пасля запісу даты пішацца: «Дамашняя работа», слова «Практыкаванне», указваецца яго нумар; «Класная работа» або «Работа над памылкамі». У рабочых сшытках пасля слоў «Класная работа» на наступным радку можа ўказвацца тэма ўрока (па меркаванні настаўніка). Запіс у сшытку афармляецца наступным чынам:
Трэцяга верасня
Трэцяга верасня
Трэцяга кастрычніка
Дамашняя работа
Класная работа
Работа над памылкамі
Практыкаванне 12
Спосабы ўтварэння дзеясловаў

Паміж заключным радком тэксту навучальнай або кантрольнай работы і датай наступнай навучальнай або кантрольнай работы неабходна прапускаць 2 лінейкі незалежна ад таго, колькі радкоў застаецца на старонцы сшытка (3–4). Калі пасля работы застаецца адзін радок на старонцы, дата запісваецца на верхнім радку наступнай старонкі.
У выпадку, калі пісьмовая работа ўключае дадатковае заданне, то на наступным радку пасля тэксту дыктанта або пераказу ўказваецца нумар варыянта. Нумар задання абазначаецца арабскай лічбай:
Варыянт 1   (Варыянт І)
1.
Па вучэбным прадмеце «Беларуская мова» ў V–VІІ класах сшыткі, у якіх выконваюцца навучальныя работы, правяраюцца выбарачна, не менш чым адзін раз у тыдзень ва ўсіх вучняў, у VІІІ – ІХ класах – адзін раз у два тыдні, у Х – ХІ (XII) класах – адзін раз у месяц.
Па вучэбным прадмеце «Беларуская літаратура» сшыткі, у якіх выконваюцца навучальныя работы, правяраюцца ва ўсіх класах выбарачна, аднак сшытак кожнага вучня павінен правярацца не менш за адзін раз у месяц. Пры праверцы сшыткаў выпраўляюцца дапушчаныя вучнямі памылкі (арфаграфічныя, граматычныя, пунктуацыйныя, маўленчыя, зместавыя). Настаўнік закрэслівае, падкрэслівае і выпраўляе дапушчаныя памылкі ручкай з пастай чырвонага колеру.
Праверка кантрольных работ ажыццяўляецца настаўнікам у наступныя тэрміны:
кантрольныя дыктанты і тэставыя работы правяраюцца і вяртаюцца вучням да наступнага ўрока;
кантрольныя пераказы па беларускай мове і класныя сачыненні па беларускай літаратуры правяраюцца і вяртаюцца вучням не пазней чым праз тыдзень у V–VІІІ класах і не пазней чым праз 10 дзён у ІХ–ХІ (ХІІ) класах.
Работа над памылкамі абавязкова выконваецца вучнямі пасля кантрольных работ і пры неабходнасці пасля навучальных работ у тых жа сшытках, у якіх яны пісалі адпаведныя навучальныя або кантрольныя работы. Работа над памылкамі, якая выконваецца вучнямі пасля кантрольных работ, праводзіцца толькі ў класе. Па выніках праверкі рабочых сшыткаў, работ над памылкамі па меркаванні настаўніка адзнака можа быць выстаўлена ў класны журнал. Калі адзнака за выкананую работу над памылкамі не выстаўляецца, тады факт праверкі работы ніяк не фіксуецца. Памылкі, дапушчаныя пры выкананні работы, выпраўляюцца ва ўстаноўленым парадку.
У экзаменацыйных работах вучняў за перыяд навучання на ІІ і ІІІ ступенях агульнай сярэдняй адукацыі закрэсліваюцца і падкрэсліваюцца арфаграфічныя, пунктуацыйныя і граматычныя памылкі, над імі надпісваецца правільны варыянт. Зместавыя і маўленчыя памылкі падкрэсліваюцца хвалістай лініяй.
У навучальных і кантрольных работах настаўнік выпраўляе дапушчаныя вучнямі памылкі наступным чынам:
няправільна напісаную літару або пунктуацыйны знак настаўнік закрэслівае, падкрэслівае, надпісвае правільны варыянт і адзначае на палях наступнымі ўмоўнымі знакамі: I – арфаграфічная; V – пунктуацыйная; Г – граматычная; З – зместавая; М – маўленчая памылкі; а – аднатыпная; н – нягрубая: I (а), V (н);
частку слова – закрэслівае гарызантальнай лініяй;
лічбу, літару – закрэслівае наўскос.
У навучальных і кантрольных пераказах, сачыненнях і перакладах зместавыя і маўленчыя памылкі падкрэсліваюцца хвалістай лініяй і адзначаюцца ўмоўнымі знакамі на палях. Памылкі на правілы, якія яшчэ не вывучаліся, настаўнік падкрэслівае, выпраўляе, але на палях не адзначае.
Пры праверцы дыктанта на наступным радку пасля тэксту дробам указваецца колькасць арфаграфічных памылак (лічнік) і пунктуацыйных (назоўнік).
Напрыклад:
2/3

За навучальныя і кантрольныя пераказы, пераклады, сачыненні, водгукі вучням выстаўляюцца дзве адзнакі: адна – за змест, другая – за пісьменнасць.
Пры праверцы сачыненняў, пераказаў, перакладаў, водгукаў, іншых творчых работ, якія разлічаны на цэлы ўрок або два ўрокі, на наступным радку пасля тэксту настаўнік запісвае дробам колькасць зместавых і маўленчых памылак (лічнік), а ў назоўніку дробу ўказвае колькасць арфаграфічных, пунктуацыйных і граматычных памылак.
Напрыклад:
З – М

2-2

I – V – Г

2-2-1

Адзнакі за вядзенне сшыткаў выстаўляюцца ў класны журнал па меркаванні настаўніка.
Звяртаем увагу, што ў першым паўгоддзі ў V класе праводзяцца толькі навучальныя пераказы, якія ацэньваюцца ў адпаведнасці з нормамі ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі для ІV класа. Пераклады і сачыненні ў V–VIII класах носяць толькі навучальны характар.
У VІ–ХІ (ХІІ) класах да канца першай чвэрці, а ў V класе на працягу І паўгоддзя захоўваецца аб’ём тэкстаў кантрольных работ, рэкамендаваны для папярэдняга класа.
Колькасць слоў у слоўнікавых дыктантах, кантрольных дыктантах, пераказах і сачыненнях
Класы
Аб’ём кантрольнага дыктанта
Аб’ём слоўнікавага дыктанта
V
85–90 слоў
12–15 слоў
90–100 слоў
15–20 слоў
VІІ
100–110 слоў
20–25 слоў
VІІІ
110–125 слоў
25–30 слоў
ІХ
125–145 слоў
30–35 слоў
Х
145–170 слоў
35–40 слоў
ХІ
170–200 слоў
40–45 слоў



Клас
Аб’ём тэкстаў для кантрольных пераказаў
Аб’ём кантрольных сачыненняў
V
80–100 слоў
0,5–1 старонка
100–120 слоў
1–1,5 старонкі
VІІ
120–180 слоў
1–1,5 старонкі
VІІІ
180–240 слоў
1,5–2 старонкі
ІХ
240–340 слоў
2–3 старонкі
Х
340–450 слоў
3–4 старонкі
ХІ
450–600 слоў
да 5 старонак
Колькасць арфаграм і пунктаграм у тэкстах кантрольных дыктантаў
Клас
Колькасць арфаграм у тэкстах кантрольных дыктантаў
Колькасць пунктаграм у тэкстах кантрольных дыктантаў
V
10
2–3
12
2–3
VІІ
16
3–4
VІІІ
20
4–5
ІХ
24
5–10
Х
26
10–15
ХІ
28
15–20
Нагадваем некаторыя патрабаванні да афармлення класнага журнала.
Пры афармленні старонак журнала, якія адведзены для запісу факультатыўных заняткаў, указваецца назва факультатыўных заняткаў (з маленькай літары, без двукосся), а не вучэбнага прадмета. У выпадку, калі ў якасці назвы факультатыўных заняткаў выкарыстоўваецца цытата, тады яна запісваецца з вялікай літары і бярэцца ў двукоссе.
Запіс аб правядзенні пэўнага віду работы ў журнале робіцца разам з запісам тэмы ўрока, калі гэты від работы займае значную частку часу ўрока, і афармляецца наступным чынам:
Правапіс -н-, -нн- у прыметніках. Тлумачальны дыктант
Просты сказ: тэматычная праверка ведаў і ўменняў
Паняцце пра складаназалежны сказ. Аналіз кантрольнага дыктанта
У запісе тэмы ўрока магчымы скарачэнні, якія робяцца ў адпаведнасці з існуючымі правіламі і павінны быць зразумелымі пры чытанні, напрыклад:
Дзеяслоў як часц. мовы: агульн. знач., марф. прым., сінт. роля
Калі праводзяцца падвоеныя ўрокі па адной тэме, гэта фіксуецца на абедзвюх старонках журнала з указаннем даты двойчы.
Адзнакі за навучальную пісьмовую работу выстаўляюцца ў графу, якая адпавядае дню, калі работа праводзілася. Гэтыя адзнакі носяць стымулюючы характар і таму выстаўляюцца па меркаванні настаўніка.
Адзнакі за кантрольную работу выстаўляюцца ў адну графу ўсім вучням класа ў адпаведнасці з датай правядзення работы.
Адзнака за чвэрць выстаўляецца пасля запісу даты апошняга ўрока без пропуску клеткі, першы ўрок чвэрці таксама запісваецца без пропуску клеткі.
Калі вучням даецца заданне на паўтарэнне, тады характар задання канкрэтызуецца ў журнале. Напрыклад:
Паўтарэнне. Правапіс галосных о, э, а. Пр. 32
Адзнакі за сачыненне па беларускай літаратуры ў ІХ–ХІ (ХІІ) класах выстаўляюцца па літаратуры і па мове: першая – па літаратуры, другая – па мове. Абавязковыя кантрольныя сачыненні па літаратуры пішуцца толькі ў ІХ–ХІ класах. У V–VІІІ класах сачыненні носяць навучальны характар. Адзнакі за навучальныя работы выстаўляюцца на выбар настаўніка і павінны насіць стымулюючы характар.
Калі на напісанне сачынення па літаратуры адводзіцца дзве вучэбныя гадзіны, абодва ўрокі запісваюцца на старонцы, адведзенай на гэты прадмет. Адзнака выстаўляецца ў графу, якая адпавядае другому ўроку. Пры падрыхтоўцы да навучальных пераказаў (сачыненняў) работа вучняў на першым уроку можа быць таксама ацэнена. Адзнака па мове выстаўляецца без указання даты, запіс «Сачыненне па літаратуры» на правай старонцы журнала таксама робіцца без указання даты.
Калі на напісанне сачынення выкарыстоўваецца адзін урок мовы і адзін урок літаратуры, тады запіс і выстаўленне адзнак робіцца на адпаведных старонках журнала з указаннем даты на кожнай.
Пры напісанні пераказу з дадатковым заданнем, на які адводзіцца 2 гадзіны, першыя дзве адзнакі праз дроб выстаўляюцца ў графу, што адпавядае першаму ўроку, адзнака за дадатковае заданне выстаўляецца ў графу, што адпавядае другому ўроку.
Пры напісанні дамашняга сачынення або іншых творчых работ адзнака за работу выстаўляецца ў графу, што адпавядае дню, калі давалася заданне, або дню, калі адбылася абарона творчай работы.
Адзнакі за чытанне на памяць выстаўляюцца ў графу, што адпавядае ўроку, які ідзе пасля таго ўрока, на якім было дадзена заданне вывучыць на памяць, або на іншым уроку, тэма якога ўключае вывучэнне гэтага твора.
Звяртаем увагу на патрабаванні, якія прад’яўляюцца да афармлення рэферата.
Рэферат – гэта кароткая перадача зместу артыкула або даследавання.
Рэферат павінен мець наступную структуру: тытульны ліст, змест, уводзіны, асноўная частка, якая падзяляецца на главы, раздзелы, падраздзелы, заключэнне, спіс літаратуры ў алфавітным парадку, дадатак (пры неабходнасці).
Аб’ём рэферата
Рэферат
Класы
Аб’ём рэферата пры камп’ютарным наборы
Аб’ём рэферата пры напісанні ад рукі
Навучальны
Х
12–14 старонак
14–15 старонак
Навучальны
ХІ
15–17 старонак
17–19 старонак
Экзаменацыйны
ХІ
15–17 старонак
17–19 старонак
На тытульным лісце ўказваецца назва ўстановы агульнай сярэдняй адукацыі, прозвішча, імя, імя па бацьку аўтара, назва работы, месца знаходжання ўстановы агульнай сярэдняй адукацыі, год.
Узор афармлення тытульнага ліста

Назва ўстановы агульнай сярэдняй адукацыі

Назва рэферата

Выканаў(ла)
Прозвішча, імя, імя па бацьку
вучань(іца) ___ класа

Месца знаходжання ўстановы агульнай сярэдняй адукацыі, год напісання рэферата

Змест рэферата ўключае назву структурных частак, глаў, раздзелаў і падраздзелаў з указаннем нумарацыі старонак арабскімі лічбамі. Напрыклад:
            Змест*
            Уводзіны
            1 Назва главы
1.1  Назва раздзела
1.2  Назва раздзела
1.2.1  Назва падраздзела
1.2.2  Назва падраздзела
            2 Назва главы
            Заключэнне
            Спіс літаратуры
            Дадаткі
            ___________________
* размяшчаецца пасля тытульнага ліста
Ва ўводзінах даецца кароткая характарыстыка тэмы рэферата, абгрунтоўваецца яе актуальнасць, раскрываюцца мэты і задачы работы, даецца пералік літаратуры і асноўных крыніц, на аснове якіх падрыхтаваны рэферат.
У асноўнай частцы рэферата матэрыял падаецца сцісла па главах, кожная з якіх раскрывае асобную праблему або розныя бакі адной праблемы. Кожны змястоўны блок (глава, раздзел, падраздзел) павінен мець загаловак.
Пры напісанні рэферата неабходна рабіць спасылкі на крыніцы, адкуль узяты матэрыял: у квадратных дужках указваецца нумар крыніцы па спісе літаратуры і старонка, напрыклад: [4, с. 29]. Спасылкі ў тэксце могуць таксама падавацца ў выглядзе падрадковых заўваг, нумарацыя якіх прыводзіцца на кожнай старонцы пачынаючы з адзінкі. Спіс выкарыстанай літаратуры афармляецца ў адпаведнасці з правіламі бібліяграфічнага апісання.
Заключэнне павінна быць сціслым, канкрэтным, утрымліваць асноўныя вывады, а таксама інфармацыю пра згоду ці нязгоду з аўтарамі выкарыстаных крыніц. Заключэнне не павінна перавышаць па аб’ёме ўводзіны.
Пры камп’ютарным наборы трэба выкарыстоўваць шрыфт Tіmes New Roman, кегль 15 пт, міжрадковы інтэрвал – 1,5.

Асаблівасці выкладання вучэбнага прадмета «Беларуская мова» ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання
Нагадваем, што з 1 верасня 2010 года ўступіў у дзеянне Закон Рэспублікі Беларусь «Аб правілах беларускай арфаграфіі і пунктуацыі» ад 23 ліпеня 2008 г. (далей – Закон). Новая рэдакцыя «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі» – гэта не рэформа існуючага беларускага правапісу. Новая рэдакцыя правапісу з’яўляецца аптымальнай у сучаснай моўнай сітуацыі ў краіне і садзейнічае стабілізацыі правапісных нормаў беларускай літаратурнай мовы, забяспечвае пераемнасць традыцый пісьмовай беларускай мовы, спрыяе павышэнню прэстыжу беларускай мовы ў грамадстве як дзяржаўнай мовы нашай краіны і мовы тытульнай нацыі.
У пачатку навучальнага года ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі неабходна правесці бацькоўскія сходы, педагагічныя саветы, класныя гадзіны з мэтай інфармавання бацькоў, настаўнікаў і вучняў са зменамі ў беларускім правапісе, якія адбыліся з прыняццем Закона, а таксама абнавіць інфармацыю на стэндах «Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі».
Звяртаем увагу, што матэрыялы, якія тлумачаць асобныя параграфы «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі» (2008 г.), друкаваліся ў часопісах «Роднае слова», «Беларуская мова і літаратура», «Веснік адукацыі», у «Настаўніцкай газеце».
Працягваецца пераходны перыяд (з 1 верасня 2010 г. па 31 жніўня 2013 г.), вызначаны Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь для якаснай арганізацыі працэсу навучання беларускай мове пасля ўвядзення ў дзеянне Закона. З мэтай азнаямлення вучняў са зменамі, якія адбыліся ў напісанні тых ці іншых слоў у адпаведнасці з новай рэдакцыяй «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі», на ўроках беларускай мовы праводзяцца арфаграфічныя хвілінкі.
Звяртаем увагу, што ў пераходны перыяд пры праверцы навучальных, кантрольных, экзаменацыйных работ памылкі ў напісанні слоў, якія адпавядаюць правілам арфаграфіі 1959 года, настаўнікі павінны выпраўляць, аднак пры выстаўленні адзнакі не ўлічваць.
Пры правядзенні кантрольных дыктантаў, пераказаў трэба падбіраць тэксты, дзе не выкарыстоўваюцца словы, у якіх адбыліся змены ў правапісе. Калі ў тэкстах сустракаюцца такія словы, неабходна папярэджваць вучняў аб зменах у іх напісанні згодна з новай рэдакцыяй «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі» (2008 г.). Словы пажадана запісваць на дошцы, тлумачыць іх правапіс, а пры неабходнасці і лексічнае значэнне.
Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь распрацаваны вучэбна-метадычныя комплексы (вучэбная праграма, дыдактычныя матэрыялы, метадычныя рэкамендацыі) для правядзення факультатыўных заняткаў па беларускай мове ў пераходны перыяд «Вывучаем беларускі правапіс» для V–IX класаў і «Практыкум па арфаграфіі беларускай мовы» для Х–ХІ класаў. Факультатыўныя заняткі дапамогуць вучням засвоіць тыя змены, якія адбыліся ў беларускай арфаграфіі, і набыць практычныя навыкі правільнага напісання.
На ўроках беларускай літаратуры пры чытанні і вывучэнні мастацкіх твораў таксама неабходна звяртаць увагу на напісанне слоў, у якіх адбыліся змены ў правапісе з улікам увядзення ў дзеянне Закона Рэспублікі Беларусь «Аб правілах беларускай арфаграфіі і пунктуацыі».
Падкрэсліваем, што ў пераходны перыяд пры правядзенні цэнтралізаванага тэсціравання па беларускай мове з тэставых заданняў будуць выключаны словы, у правапісе якіх адбыліся змены. Гэту інфармацыю неабходна паведаміць будучым абітурыентам, а таксама іх законным прадстаўнікам (бацькам).
У 2011/2012 навучальным годзе ва ўсіх класах навучанне беларускай мове ажыццяўляецца па вучэбных дапаможніках, падрыхтаваных у адпаведнасці з новай рэдакцыяй «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі».
Звяртаем увагу на правапіс асобных слоў, змешчаных у наступных дапаможніках: «Беларуская мова», 5 клас (Ч. 1) – тунэль (с. 33, пр. 54), дзясяты (с. 108, пр. 184), дзявятага (с. 109, пр. 186); «Беларуская мова», 5 клас (Ч. 2) – дэзынфармацыя (с. 123, пр. 227); «Беларуская мова», 6 клас – эспандар (с. 269, пр. 518); «Беларуская мова», 10 клас – кантрасныя (с. 71, пр. 85). Пры тлумачэнні тэмы «Правапіс й, ы пасля прыставак» («Беларуская мова», 5 клас (Ч. 2), с. 122) настаўніку неабходна звярнуць увагу вучняў на тое, што літара і пішацца пасля прыставак між-, звыш-, контр-, гіпер-, а пасля прыстаўкі дэз- пішацца літара ы.
Вучэбны матэрыял па тэме «Сінтаксічныя прыметы сказаў з устаўнымі канструкцыямі» для Х класа размешчаны на сайце Нацыянальнага інстытута адукацыі www.adu.by (раздзел «Вучэбныя прадметы» / «Беларуская мова і літаратура») пад назвай «Сказы з устаўнымі канструкцыямі».
Выкарыстоўваючы вучэбна-метадычныя дапаможнікі, слоўнікі і даведнікі, якія выйшлі да 2010 года, настаўнікі ажыццяўляюць адбор матэрыялу для арганізацыі навучальнага працэсу ў адпаведнасці з новай рэдакцыяй «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі».
У 2011/2012 навучальным годзе для арганізацыі і правядзення факультатыўных заняткаў па вучэбным прадмеце «Беларуская мова» рэкамендуецца выкарыстоўваць зацверджаныя навукова-метадычнай установай «Нацыянальны інстытут адукацыі» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь наступныя вучэбна-метадычныя комплексы (вучэбная праграма, дыдактычныя матэрыялы для вучняў, метадычныя рэкамендацыі для настаўнікаў):
1.      Грані слова: ад гука да сказа, V клас.
2.      Сакрэты словазмянення і формаўтварэння, VІ клас.
3.      Слова ў тэксце, VІІ клас.
4.      Гэты няпросты просты сказ, VІІІ клас.
5.      Складаны сказ без складанасці, ІХ клас.
6.      Практыкум па арфаграфіі беларускай мовы, Х клас.
7.      Практыкум па пунктуацыі беларускай мовы, ХІ клас.
Названымі комплексамі ў абавязковым парадку павінны быць забяспечаны бібліятэкі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі.
Акрамя таго, для арганізацыі і правядзення факультатыўных заняткаў настаўнікі могуць карыстацца праграмамі, зацверджанымі Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь:
1.                 Грані слова, V клас.
2.                 «Мой родны кут…» (краязнаўства), V клас.
3.                 Маўленчы этыкет, V клас.
4.                 Развіццё маўлення, VІ–VІІ класы.
5.                 Культура маўленчых паводзін, VІІ клас.
6.                 Стылістыка тэксту, VІІІ–ІX класы.
7.                 Пішам сачыненні, VІІІ–ІX класы.
8.                 Беларуская антрапаніміка, VІІІ клас.
9.                 Беларуская тапаніміка, ІX клас.
10.           Цяжкія пытанні сінтаксісу і пунктуацыі, ІX клас.
11.           Комплексны аналіз тэксту, X клас.
12.           Майстэрства перакладу, X клас.
13.           Уводзіны ў журналістыку, X клас.
14.           Беларуская традыцыйная культура ў люстэрку мовы, X клас.
15.           Майстэрства пераказу, XІ клас.
16.           Мова і культура, XІ клас.
17.           Малады даследчык, XІ клас.
18.           Практыкум па беларускай мове, X–XІ класы.
19.           Рыторыка, X–XІ класы.
20.           Рыхтуемся да алімпіяды па беларускай мове: лінгвістычны конкурс, Х–ХІ класы ліцэяў і гімназій.
Выпускны экзамен для вучняў ІХ класаў па завяршэнні навучання і выхавання на ІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі ў 2011/2012 навучальным годзе будзе праводзіцца ў форме дыктанта.
Выпускны экзамен для вучняў ХІ класаў па завяршэнні навучання і выхавання на ІІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі ў 2011/2012 навучальным годзе будзе праводзіцца ў форме пераказу па розных тэкстах для школ, кадэцкіх вучылішчаў, сувораўскага вучылішча, гімназій і ліцэяў (акрамя класаў філалагічнага напрамку гімназій і ліцэяў) і для класаў філалагічнага напрамку гімназій і ліцэяў.

Асаблівасці выкладання вучэбнага прадмета «Беларуская літаратура» ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання
Вывучэнне беларускай літаратуры ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі арыентавана на дасягненне мэт, вызначаных Законам Рэспублікі Беларусь «Аб адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь», і ажыццяўляецца ў адпаведнасці з асноўнымі палажэннямі Канцэпцыі літаратурнай адукацыі і адукацыйнага стандарту. Галоўная мэта навучання прадмету – далучэнне вучняў да багаццяў беларускай і сусветнай мастацкай літаратуры, эстэтычнае спасціжэнне свету, выхаванне асобы з глыбока гуманістычным і дэмакратычным светапоглядам, пачуццём нацыянальнай і асабістай самапавагі і г. д.
Праграма па беларускай літаратуры прапануе тры спісы літаратурных твораў:
для чытання і вывучэння;
для чытання і абмеркавання;
для пазакласнага чытання.
У першым спісе прапануецца абавязковы мінімум твораў, вывучэнне якіх праходзіць усе тры этапы (успрыманне, аналіз, абагульненне). Творы з гэтай групы вывучаюцца тэкстуальна, дастаткова падрабязна, з выкананнем вусных і пісьмовых заданняў рознага характару (рэпрадуктыўнага, аналітычнага, творчага).
Творы другога спіса прапанаваны для чытання, асэнсавання, абмеркавання ў класе, для пісьмовага ці вуснага водзыву аб іх і г.д. Прадметам разгляду могуць быць праблема, герой, своеасаблівасць кампазіцыі і сюжэта.
Трэці спіс рэкамендацыйны і ўключае творы для самастойнага чытання. Ён не павінен быць вельмі аб’ёмным (1 – 3 творы з кожнага раздзела вучэбнага дапаможніка).
Са спіса твораў, прапанаваных для самастойнага ці пазакласнага чытання, настаўнік выбірае тыя, выкарыстанне якіх ён лічыць больш мэтазгодным на пэўным уроку, улічваючы індывідуальныя магчымасці вучняў і наяўнасць тэкстаў у бібліятэчным фондзе.
Прапанаваныя праграмамі анатацыі да аглядавых і манаграфічных тэм маюць арыенціровачны характар: у іх акрэсліваюцца кола праблем, ключавыя моманты, на якія мэтазгодна звярнуць увагу пры вывучэнні і абмеркаванні твораў. Настаўнік засяроджвае ўвагу на асобных пазіцыях, найбольш актуальных у канкрэтных класах.
Праграмай у ІХ, Х і XI класах не прадугледжаны асобныя гадзіны на пазакласнае чытанне, але настаўнік абавязаны рэгулярна цікавіцца чытаннем вучняў і можа, пераразмеркаваўшы вучэбную нагрузку, правесці на працягу навучальнага года адзін або некалькі ўрокаў пазакласнага чытання па выбраных творах.
У 2011/2012 навучальным годзе для арганізацыі і правядзення факультатыўных заняткаў па вучэбным прадмеце «Беларуская літаратура» рэкамендуецца выкарыстоўваць зацверджаныя навукова-метадычнай установай «Нацыянальны інстытут адукацыі» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь наступныя вучэбна-метадычныя комплексы (вучэбная праграма, дыдактычныя матэрыялы для вучняў, метадычныя рэкамендацыі для настаўнікаў):
1.      «Браму скарбаў сваіх адчыняю…», V клас.
2.      «Слова – радасць, слова – чары…», VІ клас.
3.      Таямніца паэзіі і загадка прозы, VІІ клас.
4.      Незвычайнае літаратуразнаўства: вывучэнне твора ў яго родавай і жанравай спецыфіцы, VІІІ клас.
5.      «Выкажыся, каб я цябе ўбачыў!» (Мастацтва вусных выказванняў), ІХ клас.
6.      Пад ветразем спасціжэння і творчасці, Х клас.
7.      Шукаем шэдэўры!.. (Вопыты літаратурных даследаванняў), ХІ клас.
Названымі комплексамі ў абавязковым парадку павінны быць забяспечаны бібліятэкі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі.
Акрамя таго, для арганізацыі і правядзення факультатыўных заняткаў настаўнікі могуць карыстацца праграмамі, зацверджанымі Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь:
1.                Тэатр як від мастацтва, V клас.
2.                Асновы тэатральнай культуры, VI клас.
3.                Беларуская літаратура і тэатр, VII клас.
4.                Тэатры Беларусі, VIII клас.
5.                Юны карэспандэнт, VIII клас.
6.                Беларускі фальклор (апавядальныя жанры), V клас.
7.                Беларускі фальклор (каляндарна-абрадавая паэзія), VI клас.
8.                Беларускі фальклор (сямейна-абрадавая паэзія), VII клас.
9.                Выразнае чытанне, VI клас.
10.           Выразнае чытанне і пераказ, VIІ клас.
11.           Выразнае чытанне і мастацкае расказванне, VIII клас.
12.           Лірычная проза як фенаменальная з’ява ў літаратуры XX стагоддзя, Х–ХІ класы.
13.           Асновы журналістыкі, ХІ клас.
14.           Паэтыка цвёрдых вершаваных формаў, Х–ХІ класы.
15.           Старажытная беларуская літаратура, ІХ клас.
16.           Мастацкая літаратура і гісторыя, ХІ клас.
17.           Пейзажны свет беларускай паэзіі, ХІ клас.
18.           Культурная спадчына антычнасці ў беларускай і сусветнай літаратуры, ІХ клас.
19.           Беларускі фальклор, ІХ–Х класы.
20.           Беларуская паэзія 20-х гадоў XX стагоддзя. Жанры. Стылі. Постаці, Х клас.
21.           Беларуская літаратура пачатку XX стагоддзя, Х клас.
22.           Беларускі мадэрнізм і літаратура пачатку XX стагоддзя, ІХ–Х класы.
23.           Асновы вершазнаўства, Х–ХІ класы.
24.           Рыхтуемся да алімпіяды: водгук, вуснае выказванне, Х–ХІ класы ліцэяў і гімназій.
Пералік праграм і вучэбна-метадычных комплексаў па арганізацыі і правядзенні факультатыўных заняткаў размешчаны на сайтах Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь (www.mіnedu.unіbel.by), навукова-метадычнай установы «Нацыянальны інстытут адукацыі» (www.adu.by).
Для фарміравання цэласнага светапогляду вучняў і развіцця пазнавальных інтарэсаў пры арганізацыі адукацыйнага працэсу па вучэбных прадметах «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» неабходна прадугледжваць міжпрадметныя сувязі. Беларуская мова і літаратура разам з іншымі прадметамі сацыяльна-гуманітарнага цыкла («Руская мова», «Руская літаратура», «Замежная мова», «Сусветная гісторыя. Гісторыя Беларусі», «Грамадазнаўства», «Музыка», «Выяўленчае мастацтва») з’яўляюцца асновай культурацэнтрычнай сістэмы адукацыі. Вывучэнне літаратуры ў суаднесенасці з іншымі відамі мастацтва (музыкай, жывапісам, кіно, тэлебачаннем) спрыяе ўспрыманню літаратуры як мастацтва, фарміраванню каштоўнасных арыентацый.
Паведамляем, што ў 2011/2012 навучальным годзе традыцыйна будзе праходзіць рэспубліканская алімпіяда па беларускай мове і літаратуры, плануецца правядзенне рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі па беларускай мове і літаратуры (кастрычнік – лістапад) і рэспубліканскага конкурсу рытарычнага майстэрства (красавік).

Арганізацыя метадычнай работы з настаўнікамі беларускай мовы і літаратуры
На жнівеньскіх прадметных секцыях (нарадах) рэкамендуецца абмеркаваць наступныя пытанні:
1. Нарматыўнае прававое забеспячэнне адукацыйнага працэсу па беларускай мове і літаратуры ў 2011/2012 навучальным годзе:
·        нарматыўныя прававыя акты, якія рэгулююць дзейнасць устаноў агульнай сярэдняй адукацыі;
·        інструктыўна-метадычнае пісьмо Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь «Аб выкладанні вучэбных прадметаў “Беларуская мова” і “Беларуская літаратура” ў 2011/2012 навучальным годзе».
2. Арганізацыйна-зместавыя асаблівасці адукацыйнага працэсу па беларускай мове ў пераходны перыяд:
·        аналіз работы ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі па рэалізацыі палажэнняў Закона Рэспублікі Беларусь ад 23.07.2008 г. «Аб правілах беларускай арфаграфіі і пунктуацыі»;
·        рэкамендацыі на 2011/2012 навучальны год па далейшым укараненні ў адукацыйны працэс новай рэдакцыі «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі».
3. Навукова-метадычнае і вучэбна-метадычнае забеспячэнне адукацыйнага працэсу па беларускай мове і літаратуры ў 2011/2012 навучальным годзе:
·        стандарты, канцэпцыі, вучэбныя праграмы па беларускай мове і літаратуры;
·        вучэбна-метадычныя комплексы па беларускай мове;
·        вучэбна-метадычныя комплексы па беларускай літаратуры.
4. Арганізацыя работы метадычных фарміраванняў у 2011/2012 навучальным годзе:
·        аналіз метадычнай работы за 2010/2011 навучальны год;
·        актуальныя напрамкі метадычнай работы на 2011/2012 навучальны год.
На пасяджэннях метадычных фарміраванняў (метадычнага аб’яднання, школы перадавога педагагічнага вопыту, школы маладога настаўніка і іншых) рэкамендуецца абмеркаваць наступныя пытанні:
·        лінгвакультуралагічны падыход да выкладання беларускай мовы;
·        культуралагічны аспект выкладання беларускай літаратуры;
·        фарміраванне каштоўнасных арыентацый у вучняў сродкамі вучэбных прадметаў «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура»;
·        магчымасці сучасных адукацыйных і інфармацыйных тэхналогій у павышэнні якасці адукацыйнага працэсу па беларускай мове і літаратуры;
·        выкарыстанне сучасных сродкаў навучання, у тым ліку ЭСН, на ўроках беларускай мовы і літаратуры як адзін з фактараў індывідуалізацыі і дыферэнцыяцыі навучання;
·        фарміраванне станоўчай матывацыі да навучання на ўроках беларускай мовы і літаратуры;
·        арганізацыя самастойнай дзейнасці вучняў на ўроку;
·        асаблівасці кантрольна-ацэначнай дзейнасці на ўроках і факультатыўных занятках;
·        арганізацыя пазакласнай работы па беларускай мове і літаратуры ў сучасных умовах.
На сайце Акадэміі паслядыпломнай адукацыі (www.academy.edu.by) будуць размешчаны падрабязныя рэкамендацыі па змесце і арганізацыі метадычнай работы з настаўнікамі беларускай мовы і літаратуры ў 2011/2012 навучальным годзе.
Паведамляем, што ў Дзяржаўнай установе адукацыі «Акадэмія паслядыпломнай адукацыі» ў 2011/2012 навучальным годзе плануецца правядзенне:
·        базавага павышэння кваліфікацыі настаўнікаў беларускай мовы і літаратуры ліцэяў, гімназій, вучэбна-педагагічных комплексаў (з 14.11.2011 па 26.11.2011 г.);
·        мэтавага павышэння кваліфікацыі метадыстаў Р(Г)ВМК, педагагічных работнікаў, якія з’яўляюцца кіраўнікамі метадычных фарміраванняў настаўнікаў беларускай мовы і літаратуры, «Метадычная работа з настаўнікамі беларускай мовы і літаратуры ў сістэме павышэння кваліфікацыі» (з 20.02.2012 па 03.03.2012 г.);
·        рэспубліканскага семінара «Кампетэнтнасны падыход у выкладанні беларускай мовы і літаратуры, рускай мовы і літаратуры» (лістапад 2011 г.). Да ўдзелу ў рабоце семінара запрашаюцца метадысты абласных, Мінскага гарадскога інстытутаў развіцця адукацыі, метадысты раённых (гарадскіх) вучэбна-метадычных кабінетаў, кіраўнікі раённых метадычных фарміраванняў настаўнікаў беларускай мовы і літаратуры, рускай мовы і літаратуры.

Юбілейныя даты
Звяртаем увагу на тое, што ў снежні 2011 года адбудзецца святкаванне 120-й гадавіны з дня нараджэння Максіма Багдановіча. У мэтах арганізацыі святкавання юбілею класіка беларускай літаратуры рэкамендуецца ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі правесці наступныя мерапрыемствы:

Мерапрыемства
Клас
Тэрмін выканання
1
Конкурс сачыненняў:
   «Калі ёсць у народа такія, не загіне давеку народ...» (У. Караткевіч);
   «У родным краі ёсць крыніца жывой вады...» (М. Багдановіч);
   «Жывеш не вечна, чалавек...» (М. Багдановіч);
   «Смерці ў Паэта няма – ёсць Нараджэнне...» (Я. Янішчыц);
   «І так хораша нам называцца землякамі тваімі, Максім...» (Т. Дарошка);
   «Чытаючы Багдановіча...»;
   «Мінуўшчына і сучаснасць у творах Максіма Багдановіча»;
   «Слова аб любімым пісьменніку»;
   «Вобраз Радзімы ў лірыцы Максіма Багдановіча»;
   «Максім Багдановіч – яркая зорка на небасхіле беларускай паэзіі»;
   «У зачараваным царстве твораў М. Багдановіча»
Х, ХІ
да 15 лістапада 2011 г.
2
Экскурсіі ў Літаратурны музей Максіма Багдановіча, філіялы Літаратурнага музея Максіма Багдановіча (Беларуская хатка, фальварак Ракуцёўшчына) і інш.
V – ХІ
верасень–снежань 2011 г.
3
Чытацкія канферэнцыі з запрашэннем членаў грамадскага аб’яднання «Саюз пісьменнікаў Беларусі» і літаратуразнаўцаў:
   «Краса і сіла»;
   «Светлы ж след будзе вечна жывым»;
   «Пад зоркай Максіма Багдановіча»;
   «Пясняр хараства»;
   «Аддаў Радзіме сэрца ў дар...» і інш.
ІХ – ХІ
верасень–снежань 2011 г.
4
Тэматычныя вечарыны, прысвечаныя творчасці М. Багдановіча, з удзелам беларускіх пісьменнікаў, артыстаў, вучоных:
   «Вечна юны, як наша зямля...»;
   «Пад зоркай Венерай»;
   «Чым болей сходзіць дзён, начэй, тым імя мілае вышэй...»;
   «І свеціць, свеціць нам усім – Максім» і інш.
V – VІІІ
лістапад–снежань 2011 г.
5
Выпуск насценных газет, часопісаў, прысвечаных жыццю і творчасці
М. Багдановіча
V – ХІ
кастрычнік–снежань 2011 г.
6
Конкурсы выразнага чытання твораў М. Багдановіча:
   «І вее верш мой дзіўнай казкай...»;
   «Краса, і светласць, і прастор...»;
   «Твае напевы не заснулі... » і інш.
V – VІІ
лістапад–снежань 2011 г.
7
Кніжныя выставы, прысвечаныя пісьменніку-юбіляру М. Багдановічу
V – ХІ
верасень–снежань 2011 г.
У 2012 годзе адбудзецца таксама святкаванне 130-й гадавіны з дня нараджэння Янкі Купалы (ліпень) і Якуба Коласа (лістапад). З мэтай арганізацыі святкавання юбілеяў выдатных майстроў слова рэкамендуецца ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі правесці экскурсіі ў літаратурныя музеі, арганізаваць чытацкія канферэнцыі з запрашэннем членаў грамадскага аб’яднання «Саюз пісьменнікаў Беларусі» і літаратуразнаўцаў, конкурсы выразнага чытання твораў пісьменнікаў, тэматычныя вечарыны, прысвечаныя творчасці Я. Купалы і Я. Коласа, забяспечыўшы ўдзел у гэтых мерапрыемствах пісьменнікаў, артыстаў, вучоных; падрыхтаваць кніжныя выставы, выдаць насценныя газеты, часопісы, прысвечаныя жыццю і творчасці пісьменнікаў-юбіляраў.
Пры планаванні і арганізацыі пазакласнай работы па беларускай літаратуры рэкамендуем звярнуць увагу на каляндар юбілейных дат, якія будуць адзначацца ў 2011/2012 навучальным годзе:
лістапад:
110-годдзе з дня нараджэння М. Зарэцкага;
80-годдзе з дня нараджэння А. Вярцінскага;
115-годдзе з дня нараджэння М. Чарота;
студзень:
65-годдзе з дня нараджэння Г. Марчука;
красавік:
65-годдзе з дня нараджэння А. Жука;
май:
65-годдзе з дня нараджэння Р. Баравіковай;
ліпень:
75-годдзе з дня нараджэння М. Стральцова;
95-годдзе з дня нараджэння Я. Брыля;
жнівень:
80-годдзе з дня нараджэння П. Макаля;
95-годдзе з дня нараджэння П. Панчанкі.
Памятныя даты
4 верасня – Дзень беларускага пісьменства і друку;
21 лютага – Міжнародны дзень роднай мовы;
3 сакавіка – Сусветны дзень пісьменніка;
21 сакавіка – Сусветны дзень паэзіі;
27 сакавіка – Міжнародны дзень тэатра;
2 красавіка – Міжнародны дзень дзіцячай кнігі;
18 мая – Сусветны дзень музеяў.
Рэкамендуем у гэтыя дні ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі арганізаваць сустрэчы са знакамітымі людзьмі, мэтазгодна аформіць выставу кніг, прысвечаную памятным датам, інфармацыйны бюлетэнь, а таксама выставу творчых работ вучняў (малюнкаў, сачыненняў, вершаў). Мерапрыемствы, якія будуць праводзіцца ў гэтыя дні, павінны садзейнічаць развіццю цікавасці вучняў да вывучэння гісторыі сваёй краіны, выхаванню любові да роднага слова, да свайго народа, да Айчыны. Вельмі важна, каб вучні адчулі сваё непасрэднае дачыненне да ўсіх сфер жыцця Беларусі, жаданне тварыць і працаваць на карысць роднай зямлі.

Дадатак

ВУЧЭБНА-МЕТАДЫЧНАЕ ЗАБЕСПЯЧЭННЕ АДУКАЦЫЙНАГА ПРАЦЭСУ
Беларуская мова
Вучэбныя дапаможнікі
V клас
Беларуская мова: вучэб. дапам. для 5-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання: у 2 ч. / В.П. Красней [і інш.]. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2008.
VI клас
Красней, В.П. Беларуская мова: вучэб. дапам. для 6-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / В.П. Красней, Я.М. Лаўрэль, С.Р. Рачэўскі. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2009.
VII клас
Валочка, Г.М. Беларуская мова: вучэб. дапам. для 7-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, С.А. Язерская. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2009.
VIII клас
Бадзевіч, З.І. Беларуская мова: вучэб. дапам. для 8-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / З.І. Бадзевіч, І.М. Саматыя. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2009.
IX клас
Гардзей, Н.М. Беларуская мова: вучэб. дапам. для 9-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Н.М. Гардзей, П.Л. Навіцкі, З.М. Тамашэвіч; пад рэд. Н.М. Гардзей. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.
X клас
Беларуская мова: вучэб. дапам. для 10-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка [і інш.]. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2009.
XI клас
Беларуская мова: вучэб. дапам. для 11-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка [і інш.]. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.

Беларуская літаратура
V клас
Цітова, Л.К. Беларуская літаратура: вучэб. дапам. для 5-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання: у 2 ч. / Л.К. Цітова. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2009.
VI клас
Бельскі, А.І. Беларуская літаратура: вучэб. дапам. для 6-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / А.І. Бельскі, Л.К. Цітова. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
VII клас
Лазарук, М.А. Беларуская літаратура: вучэб. дапам. для 7-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / М.А. Лазарук, Т.У. Логінава. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
VIII клас
Лазарук, М.А. Беларуская літаратура: вучэб. дапам. для 8-га кл. устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / М.А. Лазарук, В.І. Русілка, І.М. Слесарава. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.
IX клас
Беларуская літаратура: вучэб. дапам. для 9-га кл. устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В.П. Рагойша [і інш.]; пад рэд. В.П. Рагойшы. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.
Беларуская літаратура: хрэстаматыя для 10-га кл. агульнаадукац. шк. з беларус. і рус. мовамі навучання / уклад.: М.А. Лазарук, Л.К. Цітова, В.У. Івашын. – Мінск: Маст. літ., 2002.
X клас
Беларуская літаратура: вучэб. дапам. для 10-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / З.П. Мельнікава [і інш.]; пад рэд. З.П. Мельнікавай, Г.М. Ішчанка. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2009.
Беларуская літаратура: хрэстаматыя для 9-га кл. агульнаадукац. шк. з беларус. і рус. мовамі навучання / уклад.: У.А. Дзіско, В.В. Кушнярэвіч. – Мінск: Нар. асвета, 2001 (часткова).
Родная літаратура: хрэстаматыя для 11-га кл. агульнаадукац. шк. / склад.: У.А. Дзіско, М.І. Мішчанчук, Т.М. Саўчук. – Мінск: Універсітэцкае, 1998 (часткова).
XI клас
Беларуская літаратура: вучэб. дапам. для 11-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / З.П. Мельнікава [і інш.]; пад рэд. З.П. Мельнікавай, Г.М. Ішчанка. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2009.
Родная літаратура: хрэстаматыя для 11-га кл. агульнаадукац. шк. / склад.: У.А. Дзіско, М.І. Мішчанчук, Т.М. Саўчук. – Мінск: Універсітэцкае, 1998 (часткова).

Беларуская мова

Вучэбна-метадычныя дапаможнікі
V клас
Валочка, Г.М. Беларуская мова. 5–9 класы. Вывучаем беларускі правапіс: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2010.
Валочка, Г.М. Вывучаем беларускі правапіс. 5–9 класы : вучэб.-метад. комплекс / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Васюковіч, Л.С. Беларуская мова ў 5 класе: вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Л.С. Васюковіч, В.П. Красней, Я.М. Лаўрэль. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Гамеза, Л.М. Беларуская мова. 5 клас. Грані слова: ад гука да сказа: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Л.М. Гамеза. – Мінск: Аверсэв, 2011.
Гамеза, Л.М. Грані слова: ад гука да сказа : 5 клас: вучэб.-метад. комплекс / Л.М. Гамеза. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Красней, В.П. Беларуская мова. Тэставыя заданні для 5 класа. У 2 ч.: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / В.П. Красней, Я.М. Лаўрэль. – Мазыр: Белы Вецер, 2011.
Мартынкевіч, С.В. Развіццё камунікатыўнай кампетэнцыі школьнікаў пры вывучэнні беларускай мовы (5–6 класы): вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / С.В. Мартынкевіч. – Мінск: Выд. цэнтр БДУ, 2010.
Новікава¸ Г.Д. Беларуская мова. 5 клас. Апорныя канспекты: дапам. для вучняў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.Д. Новікава. – Мінск: Аверсэв, 2011.
Хмялеўская, А.У. Тэматычны кантроль па беларускай мове. 5 клас. Рабочы сшытак: дапаможнік для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / А.У. Хмялеўская. – Мінск: Сэр-Віт, 2009.

VI клас
Валочка, Г.М. Беларуская мова. 5–9 класы. Вывучаем беларускі правапіс: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2010.
Валочка, Г.М. Вывучаем беларускі правапіс. 5–9 класы: вучэб.-метад. комплекс / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Красней, В.П. Беларуская мова. Тэставыя заданні для 6 класа. У 2 ч.: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / В.П. Красней, Я.М. Лаўрэль. – Мазыр: Белы Вецер, 2011.
Красней, В.П. Беларуская мова ў 6 класе: вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / В.П. Красней, Я.М. Лаўрэль, С.Р. Рачэўскі. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Мартынкевіч, С.В. Развіццё камунікатыўнай кампетэнцыі школьнікаў пры вывучэнні беларускай мовы (5–6 класы): вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / С.В. Мартынкевіч. – Мінск: Выд. цэнтр БДУ, 2010.
Хмялеўская, А.У. Тэматычны кантроль па беларускай мове. 6 клас. Рабочы сшытак: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / А.У. Хмялеўская. – Мінск: Сэр-Віт, 2009.
Якуба, С.М. Беларуская мова. 6 клас. Сакрэты словазмянення і формаўтварэння: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / С.М. Якуба. – Мінск: Аверсэв, 2011.
Якуба, С.М. Сакрэты словазмянення і формаўтварэння: 6 клас: вучэб.-метад. комплекс / С.М. Якуба. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.

VII клас
Валочка, Г.М. Беларуская мова. 7 клас. Слова ў тэксце: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, С.А. Язерская. – Мінск: Аверсэв, 2011.
Валочка, Г.М. Беларуская мова. 5–9 класы. Вывучаем беларускі правапіс: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2010.
Валочка, Г.М. Беларуская мова. Тэставыя заданні для 7 класа. У 2 ч.: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, С.А. Язерская. – Мазыр: Белы Вецер, 2011.
Валочка, Г.М. Беларуская мова ў 7 класе: вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, С.А. Язерская. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.
Валочка, Г.М. Вывучаем беларускі правапіс. 5–9 класы: вучэб.-метад. комплекс / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Валочка, Г.М. Дыдактычны матэрыял па беларускай мове, 7 клас / Г.М. Валочка, Я.М. Лаўрэль. – Мінск: НІА, 2006.
Валочка, Г.М. Слова ў тэксце: 7 клас: вучэб.-метад. комплекс / Г.М. Валочка, С.А. Язерская. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Калечыц, А.І. Беларуская мова: 7 клас: дыктанты, пераказы, пераклады / А.І. Калечыц, П.А. Міхайлаў, С.І. Фацеева; пад рэд. П.А. Міхайлава. – Мінск: Аверсэв, 2006, 2007.
Хмялеўская, А.У. Тэматычны кантроль па беларускай мове. 7 клас. Рабочы сшытак: дапаможнік для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / А.У. Хмялеўская. – Мінск: Сэр-Віт, 2009.

VIII клас
Бадзевіч, З.І. Дыдактычны матэрыял па беларускай мове, 9 клас / З.І. Бадзевіч, І.М. Саматыя. – Мінск: НІА, 2006.
Бадзевіч, З.І. Тэсты па беларускай мове, 9 клас / З.І. Бадзевіч, І.М. Саматыя. – Мінск: Юніпрэс, 2006.
Валочка, Г.М. Беларуская мова. 5–9 класы. Вывучаем беларускі правапіс: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2010.
Валочка, Г.М. Вывучаем беларускі правапіс. 5–9 класы: вучэб.-метад. комплекс / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Саматыя, І.М. Беларуская мова. 8 клас. Гэты няпросты просты сказ: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / І.М. Саматыя, В.С. Палтаржыцкая. – Мінск: Аверсэв, 2011.
Саматыя, І.М. Гэты няпросты просты сказ: 8 клас: вучэб.-метад. комплекс / І.М. Саматыя, В.С. Палтаржыцкая. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.

IX клас
Валочка, Г.М. Беларуская мова. 5–9 класы. Вывучаем беларускі правапіс: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2010.
Валочка, Г.М. Вывучаем беларускі правапіс. 5–9 класы: вучэб.-метад. комплекс / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (узровень агульнай базавай адукацыі): тэксты дыктантаў / склад. Л.М. Гамеза [і інш.]. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2011.

X клас
Беларуская мова ў 10 класе: вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка [і інш.]. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.
Валочка, Г.М. Беларуская мова. 10–11 класы. Практыкум па арфаграфіі і пунктуацыі: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко, І.Л. Бурак. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2010.
Валочка, Г.М. Практыкум па арфаграфіі і пунктуацыі беларускай мовы. 10–11 класы: вучэб.-метад. комплекс / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко, І.Л. Бурак. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (узровень агульнай сярэдняй адукацыі): тэксты для пераказаў / склад. Г.М. Валочка [і інш.]. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2011.
Зелянко, В.У. Навучанне беларускай мове: лінгвакультуралагічны падыход. 10–11 класы: вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В.У. Зелянко. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.

XI клас
Беларуская мова ў 11 класе: вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка [і інш.]. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.
Валочка, Г.М. Беларуская мова: дапаможнік для падрыхтоўкі да цэнтралізаванага тэсціравання: дапам. для агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, Я.М. Лаўрэль, С.А. Язерская. – Мінск: Новое знание, 2010.
Валочка, Г.М. Беларуская мова. 10–11 класы. Практыкум па арфаграфіі і пунктуацыі: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко, І.Л. Бурак. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2010.
Валочка, Г.М. Практыкум па арфаграфіі і пунктуацыі беларускай мовы. 10–11 класы: вучэб.-метад. комплекс / Г.М. Валочка, В.У. Зелянко, І.Л. Бурак. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (узровень агульнай сярэдняй адукацыі). Тэксты водгукаў і пераказаў / В.П. Красней [і інш.]. – Мінск: Аверсэв, 2007, 2009.
Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (узровень агульнай сярэдняй адукацыі): тэксты для пераказаў / склад. Г.М. Валочка [і інш.]. – Мінск: НІА; Аверсэв, 2011.
Зелянко, В.У. Навучанне беларускай мове: лінгвакультуралагічны падыход. 10–11 класы: вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В.У. Зелянко. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.
Іўчанкаў, В.І. Беларуская арфаграфія: апавяданні і гісторыі: дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В.І. Іўчанкаў. – Мінск: Пачатк. шк., 2011.
Іўчанкаў, В.І. Беларускі правапіс у апорных схемах: паводле новай рэдакцыі “Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі”: дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / В.І. Іўчанкаў. – Мінск: Пачатк. шк., 2011.
Малажай, Г.М. Беларуская мова: дапаможнік для падрыхтоўкі да абавязковага цэнтралізаванага тэсціравання / Г.М. Малажай. – Мінск: Аверсэв, 2011.

Слоўнікі і даведнікі
Анісім, А.М. Русско-белорусский словарь для школьников / А.М. Анісім, В.У. Міцкевіч. – Мінск: Сучасная шк., 2010.
Беларускі арфаграфічны слоўнік для школьнікаў: дапам. для агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / уклад.: І.У. Кандраценя, Л.П. Кунцэвіч; пад рэд. А.А. Лукашанца. – Мінск: Аверсэв, 2010.
Капылоў, І.Л. Арфаграфічны слоўнік беларускай мовы для школьнікаў. Новыя правілы правапісу / І.Л. Капылоў, Т.М. Маракуліна. – Мінск: Сучасная шк., 2010.
Капылоў, І.Л. Беларуска-рускі слоўнік для школьнікаў / І.Л. Капылоў, І.У. Ялынцава. – Мінск: Сучасная шк., 2010.
Капылоў, І.Л. Слоўнік арфаграфічных новаўвядзенняў беларускай мовы / І.Л. Капылоў, Т.М. Маракуліна. – Мінск: Сучасная шк., 2010.
Малажай, Г.М. Школьны тлумачальны слоўнік беларускай мовы / Г.М. Малажай, Л.І. Яўдошына. – Мінск: Аверсэв, 2011.
Николаева, О.М. Современный русско-белорусский словарь для школьников / О.М. Николаева, Т.Н. Трухан; пад рэд. А.А. Лукашанца. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2009.
Николаева, О.М. Современный русско-белорусский словарь / О.М. Николаева, Т.Н. Трухан; пад рэд. А.А. Лукашанца. – Минск: Тетрасистемс, 2011.
Пішам па-беларуску: даведнік па арфаграфіі і пунктуацыі з каментарыямі: дапам. для агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / З.І. Бадзевіч [і інш.]. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010.
Пішам па-беларуску: даведнік па арфаграфіі і пунктуацыі з каментарыямі: дапам. для агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / З.І. Бадзевіч [і інш.]. – Мінск: Аверсэв, 2010.
Разам, асобна, праз злучок: даведнік: дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / склад.: Н.Д. Бандарэнка, І.Л. Капылоў, Т.М. Маракуліна; пад рэд. А.А. Лукашанца. – Мінск: Аверсэв, 2011.
Школьны марфемны слоўнік беларускай мовы / А.М. Бардовіч [і інш.]. – Мінск: Аверсэв, 2011.
Школьны словаўтваральны слоўнік беларускай мовы / А.М. Бардовіч [і інш.]. – Мінск: Аверсэв, 2011.
Заўвага! Асноўныя лінгвістычныя і метадычныя працы змешчаны ў вучэбнай праграме па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў з беларускай і рускай мовамі навучання (2010).
 
Беларуская літаратура
V клас
Ветразі: кніга для пазакл. чытання ў 5 класе / уклад. Л.К. Цітова. – Мінск: Полымя, 2000.
Герцык, А.В. Літаратура народаў свету ў школе / А.В. Герцык. – Мінск: Новыя веды, 2007.
Зборнік творчых заданняў па беларускай літаратуры (5–7 класы): дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / І.М. Гоўзіч [і інш.]. – Мінск, 2011 (рыхтуецца да выдання).
Лявонава, П.І. Рознаўзроўневыя заданні па беларускай літаратуры, 5 клас / П.І. Лявонава. – Мінск: ТэтраСістэмс, 2005.
Цітова, Л.К. «Браму скарбаў сваіх адчыняю…»: 5 клас: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Л.К. Цітова. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Цітова, Л.К. «Браму скарбаў сваіх адчыняю…»: 5 клас: дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Л.К. Цітова. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.

VI клас
Герцык, А.В. Літаратура народаў свету ў школе / А.В. Герцык. – Мінск: Новыя веды, 2007.
Зборнік творчых заданняў па беларускай літаратуры (5–7 класы): дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / І.М. Гоўзіч [і інш.]. – Мінск, 2011 (рыхтуецца да выдання).
Лявонава, П.І. Рознаўзроўневыя заданні па беларускай літаратуры, 6 клас / П.І. Лявонава. – Мінск: ТэтраСістэмс, 2005.
Смыкоўская, В.І. Беларуская літаратура, 6 клас: рознаўзроўневыя заданні / В.І. Смыкоўская. – Мінск: Аверсэв, 2005.
Цітова, Л.К. «Слова – радасць, слова – чары…»: 6 клас: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Л.К. Цітова. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Цітова, Л.К. «Слова – радасць, слова – чары…»: 6 клас: дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Л.К. Цітова. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.

VII клас
Вытокі: хрэстаматыя для пазакл. чытання ў 6 класе / склад.: М.А. Лазарук, Т.У. Логінава, А.Р. Сігаева. – Мінск: Ураджай, 1999.
Герцык, А.В. Літаратура народаў свету ў школе / А.В. Герцык. – Мінск: Новыя веды, 2007.
Зборнік творчых заданняў па беларускай літаратуры (5–7 класы): дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / І.М. Гоўзіч [і інш.]. – Мінск, 2011 (рыхтуецца да выдання).
Логінава, Т.У. Беларуская літаратура ў 7 класе: дапам. для настаўнікаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / Т.У. Логінава, Т.І. Мароз. – Мінск: Сэр-Віт, 2005.
Логінава, Т.У. Таямніца паэзіі і загадка прозы: 7 клас: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Т.У. Логінава, Т.І. Мароз. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Логінава, Т.У. Таямніца паэзіі і загадка прозы: 7 клас: дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / Т.У. Логінава, Т.І. Мароз. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Лявонава, П.І. Беларуская літаратура, 7 клас: тэставыя і тэматычныя заданні / П.І. Лявонава. – Мінск: ТэтраСістэмс, 2005.
Пашук, В.П. Беларуская літаратура, 7 клас: заданні для тэматычнага кантролю: у 2 ч. / В.П. Пашук. – Мінск: Лімарыус, 2003.
Праскаловіч, В.У. Вопыты літаратурнай творчасці: практыкум. 7 клас: дапам. для вучняў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В.У. Праскаловіч. – Мінск, 2011.

VIII клас
Ад роднае зямлі: зб. тв. для пазакл. чытання ў 7 класе / уклад.: П.І. Лявонава, І.М. Слесарава. – Мінск: Універсітэцкае, 1999.
Герцык, А.В. Літаратура народаў свету ў школе / А.В. Герцык. – Мінск: Новыя веды, 2007.
Карухіна, В.А. Урокі беларускай літаратуры ў 8 класе / В.А. Карухіна, П.І. Лявонава, І.М. Слесарава. – Мінск: Маст. літ., 2006.
Лявонава, П.І. Беларуская літаратура, 8 клас: тэставыя і тэматычныя заданні / П.І. Лявонава, І.М. Слесарава. – Мінск: ТэтраСістэмс, 2005.
Мяжэвіч, В.А. Пазакласная праца па беларускай мове і літаратуры / В.А. Мяжэвіч, В.А. Буланда. – Мінск: Аверсэв, 2007.
Русілка, В.І. Зборнік творчых заданняў па беларускай літаратуры (8–9 класы): дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В.І. Русілка, В.В. Кушнярэвіч. – Мінск, 2011 (рыхтуецца да выдання).
Русілка, В.І. Незвычайнае літаратуразнаўства: вывучэнне твора ў яго родавай і жанравай спецыфіцы: 8 клас: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / В.І. Русілка. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Русілка, В.І. Незвычайнае літаратуразнаўства: вывучэнне твора ў яго родавай і жанравай спецыфіцы: 8 клас: дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / В.І. Русілка. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.

ІX клас
Беларуская літаратура: тэсты, 10 клас / склад.: Г.С. Гарадко [і інш.]. – Мінск: Аверсэв, 2001.
Верціхоўская, В.У. Вывучэнне творчасці Францыска Скарыны ў школе / В.У. Верціхоўская, М.І. Верціхоўская. – Мінск: Аверсэв, 2006.
Герцык, А.В. Літаратура народаў свету ў школе / А.В. Герцык. – Мінск: Новыя веды, 2007.
Дрэва вечнасці: кніга для пазакл. чытання ў 9 класе / уклад. В.В. Кушнярэвіч. – Мінск: Маст. літ., 2005.
Коўтун, В.М. Стала песняю ў народзе: асоба і творчасць Цёткі ў кантэксце станаўлення беларускай класікі / В.М. Коўтун. – Мінск: Нар. асвета, 2000.
Лявонава, П.І. Беларуская літаратура ў пытаннях і адказах, 9 клас / П.І. Лявонава, Л.Я. Цвірко. – Мінск: Універсалпрэс, 2006.
Ляшук, В.Я. Вывучэнне творчасці Адама Міцкевіча ў школе / В.Я. Ляшук. – Мінск: Аверсэв, 2003.
Навуменка, І.Я. Вывучэнне творчасці Максіма Багдановіча ў школе / І.Я. Навуменка, Т.І. Мароз. – Мінск: Беларус. навука, 2001.
Праскаловіч, В.У. Выкажыся, каб я цябе ўбачыў! (Мастацтва вусных выказванняў): 9 клас: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / В.У. Праскаловіч, В.В. Кушнярэвіч. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Праскаловіч, В.У. Выкажыся, каб я цябе ўбачыў! (Мастацтва вусных выказванняў): 9 клас: дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / В.У. Праскаловіч, В.В. Кушнярэвіч. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Русілка, В.І. Зборнік творчых заданняў па беларускай літаратуры (8–9 класы): дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В.І. Русілка, В.В. Кушнярэвіч. – Мінск, 2011 (рыхтуецца да выдання).

X–XІ класы
Беларуская літаратура: дапам. для 10-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / А.І. Бельскі [і інш.]; пад рэд. А.І. Бельскага, М.А. Тычыны. – Мінск: Адукацыя і выхаванне, 2009.
Беларуская літаратура: дапам. для 11-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / А.І. Бельскі [і інш.]; пад рэд. А.І. Бельскага, М.А. Тычыны. – Мінск: Адукацыя і выхаванне, 2009.
Адамовіч, Г.Я. З крыніц сусветнай літаратуры / Г.Я. Адамовіч. – Мінск: БелЭн, 1998.
Беларуская літаратура, ХІ–ХХ стст.: дапам. для школ, ліцэяў, гімназій, ВНУ / А.І. Бельскі [і інш.]. – Мінск: Аверсэв, 2001.
Беларуская літаратура ў 10 класе: вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / З.П. Мельнікава [і інш.]; пад рэд. З.П. Мельнікавай, Г.М. Ішчанка. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.
Беларуская літаратура ў 11 класе: вучэб.-метад. дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / З.П. Мельнікава [і інш.]; пад рэд. З.П. Мельнікавай, Г.М. Ішчанка. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2011.
Бельскі, А.І. Сучасная беларуская літаратура: станаўленне і развіццё творчых індывідуальнасцей (80–90-я гг.) / А.І. Бельскі. – Мінск: Нар. асвета, 1997.
Бельскі, А.І. Сучасная літаратура Беларусі / А.І. Бельскі. – Мінск: Аверсэв, 2000.
Бельскі, А.І. Краса і смутак / А.І. Бельскі. – Мінск: Маст. літ., 2000.
Васючэнка, П. Сучасная беларуская драматургія / П. Васючэнка. – Мінск: Маст. літ., 2000.
Герцык, А.В. Літаратура народаў свету ў школе / А.В. Герцык. – Мінск: Новыя веды, 2007.
Гоўзіч, І.М. Шукаем шэдэўры!..: (вопыты літаратурных даследаванняў): 11 клас: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / І.М. Гоўзіч, І.Л. Шаўлякова-Барзенка. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Гоўзіч, І.М. Шукаем шэдэўры!..: (вопыты літаратурных даследаванняў): 11 клас: дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / І.М. Гоўзіч, І.Л. Шаўлякова-Барзенка. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Грамадчанка, Т.К. Беларуская літаратура: школьныя творы: кароткі змест і аналіз / Т.К. Грамадчанка. – Мінск: Аверсэв, 2006, 2008, 2009.
Грынько, М.У. Зборнік творчых заданняў па беларускай літаратуры (10–11 класы): дапам. для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / М.У. Грынько, А.В. Руцкая, І.М. Гоўзіч. – Мінск, 2011 (рыхтуецца да выдання).
Грынько, М.У. Пад ветразем спасціжэння і творчасці: 10 клас: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / М.У. Грынько, А.В. Руцкая. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Грынько, М.У. Пад ветразем спасціжэння і творчасці: 10 клас: дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання / М.У. Грынько, А.В. Руцкая. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2010.
Жуковіч, М.В. Сучасныя педагагічныя тэхналогіі на ўроках беларускай мовы і літаратуры / М.В. Жуковіч. – Мінск: Аверсэв, 2007.
Ішчанка, Г.М. Уладзімір Караткевіч у школе / Г.М. Ішчанка. – Мінск: Аверсэв, 2002, 2005.
Лявонава, Е.А. Агульнае і адметнае: творы беларускіх пісьменнікаў ХХ стагоддзя ў кантэксце сусветнай літаратуры / Е.А. Лявонава. – Мінск: Маст. літ., 2003.
Лявонава, Е.А. Плыні і постаці: з гісторыі сусветнай літаратуры другой паловы ХІХ – ХХ стагоддзя / Е.А. Лявонава. – Мінск: Крыніца, 1998.
Лявонава, П.І. Беларуская літаратура ў пытаннях і адказах, 10 клас / П.І. Лявонава, М.У. Грынько, М.В. Савіцкі. – Мінск: Універсалпрэс, 2007.
Ляшук, В.Я. Беларуская літаратура: тэсты, 11 клас / В.Я. Ляшук. – Мінск: Аверсэв, 2001.
Ляшук, В.Я. Іван Мележ у школе / В.Я. Ляшук. – Мінск: Аверсэв, 2002, 2005.
Ляшук, В.Я. Вывучэнне творчасці Янкі Брыля ў школе / В.Я. Ляшук. – Мінск: Аверсэв, 2004.
Максімовіч, В.А. Шыпшынавы край: старонкі беларускай літаратуры 20–30-х гг. ХХ ст. / В.А. Максімовіч. – Мінск: ІВЦ Мінфіна, 2002.
Мішчанчук, М.І. Беларуская літаратура ў 11 класе / М.І. Мішчанчук, Г.Я. Адамовіч. – Мінск: Універсітэцкае, 2001.

У выпадках, калі прапанаваных для вывучэння мастацкіх тэкстаў і матэрыялаў для арганізацыі пазакласнай працы па вучэбных прадметах «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» недастаткова, рэкамендуецца звяртацца да серыі «Школьная бібліятэка» і інтэрнэт-рэсурсаў на сайтах:
Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі: http://nlb.by;
газеты «Літаратура і мастацтва»: www.lіm.by;
літаратурных музеяў Беларусі: http://lіtmuseums.іatp.by;
Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Я. Купалы: www.kupala-theatre.by;
Рэспубліканскага тэатра беларускай драматургіі: http://rtbd.of.by;
конкурсу «Буслік»: http://www.bakonkurs.

У дапамогу настаўнікам беларускай мовы і літаратуры ў навукова-метадычным часопісе“Беларуская мова і літаратура” надрукаваны артыкулы па найбольш актуальных пытаннях і праблемах навучання, напрыклад:
Бельскі, А.І. Беларуская літаратура на сучасным этапе (з сярэдзіны 1980-х гадоў) / А.І. Бельскі, Я.А. Гарадніцкі, М.А. Тычына // Беларус. мова і літ. – 2009. – № 3.
Бельскі, А.І. Сучасная беларуская проза / А.І. Бельскі, М.А. Тычына // Беларус. мова і літ. – 2009. – № 4.
Васілевіч, С.Л. Вучэбна-трэніровачныя тэсты па беларускай мове / С.Л. Васілевіч // Беларус. мова і літ. – 2010. – № 9–11; 2011. – № 1–3.
Васючэнка, П.В. Сучасная беларуская драматургія / П.В. Васючэнка // Беларус. мова і літ. – 2009. – № 3.
Гурчонак, А.В. Арганізацыя тлумачэння арфаграфічных правіл з дапамогай апорных канспектаў / А.В. Гурчонак // Беларус. мова і літ. – 2010. – № 6–7, 10.
Зелянко, В.У. Дыялог культур пры навучанні беларускай мове / В.У. Зелянко // Беларус. мова і літ. – 2010. – № 5.
Іўчанкаў, В.І. Пра змены ў беларускім правапісе / В.І. Іўчанкаў // Беларус. мова і літ. – 2009. – № 1.
Іўчанкаў, В.І. Сучасны беларускі правапіс (семінар-практыкум) / В.І. Іўчанкаў // Беларус. мова і літ. – 2009. – № 11; 2010. – № 2, 4–8, 12.
Пахвалёная, А.К. Павышэнне якасці адукацыі з дапамогай сучасных педагагічных тэхналогій / А.К. Пахвалёная // Беларус. мова і літ. – 2010. – № 5.
Скакоўская, А.У. Аналіз мастацкага твора ў святле кантэкстуальнага падыходу да літаратурнага навучання / А.У. Скакоўская // Беларус. мова і літ. – 2010. – № 5.
Фаміна, Т.В. Духоўны свет паэзіі М. Багдановіча (ІХ клас) / Т.В. Фаміна // Беларус. мова і літ. – 2011. – № 1.
Якімовіч, А.М. Творчыя ўрокі па беларускай мове ў V класе / А.М. Якімовіч // Беларус. мова і літ. – 2010. – № 8–12; 2011. – № 1–3.
Яленскі, М.Г. Канцэптуальныя асновы сучаснай моўнай адукацыі / М.Г. Яленскі // Беларус. мова і літ. – 2009. – № 1.

На старонках навукова-метадычнага часопіса «Роднае слова» прадстаўлены матэрыялы па актуальных пытаннях літаратурнай і моўнай адукацыі, па тэорыі і методыцы выкладання беларускай мовы і літаратуры, распрацаваныя вядучымі навукоўцамі і метадыстамі рэспублікі, напрыклад:
Валочка, Г.М. Арганізацыя і правядзенне факультатыўных заняткаў па беларускай мове / Г.М. Валочка // Роднае слова. – 2010. – № 7.
Дзятко, Д.В. Беларускі правапіс і граматыка: тэорыя і заданні для школьнікаў / Д.В. Дзятко, Н.А. Радзіваноўская, В.В. Урбан // Роднае слова. – 2010. – № 7–12; 2011. – № 1.
Іўчанкаў, В.І. Пакацігарошак і яго кампанія, ці Правапіс складаных назоўнікаў; Брат-і-сястра, ці Напісанне праз злучок складаных назоўнікаў / В.І. Іўчанкаў // Роднае слова. – 2011. – № 1 і іншыя публікацыі ў № 2–4.
Іўчанкаў, В.І. Беларускі правапіс у апорных схемах / В.І. Іўчанкаў // Роднае слова. – 2010. – № 5–12.
Лукашанец, А.А. Правапіс вялікай і малой літар. Правілы напісання разам, праз злучок і асобна. Правілы пераносу. Пунктуацыя / А.А. Лукашанец, Л.П. Кунцэвіч, І.У. Кандраценя // Роднае слова. – 2010. – № 1–4.
Савіцкая, І.І. Беларускі правапіс: дыдактычны матэрыял / І.І. Савіцкая // Роднае слова. – 2010. – № 6, 9–12; 2011. – № 1–3.
Зелянко, В.У. Вывучэнне лексікі і фразеалогіі ў лінгвакультуралагічным аспекце: раздзел «Слова ў тэксце», Х клас / В.У. Зелянко // Роднае слова. – 2010. – № 1 і іншыя публікацыі ў № 2, 3.
Міхайлаў, П.А. Заданні па беларускай мове для паўрочнага кантролю ведаў вучняў VIII–IX класаў / П.А. Міхайлаў, С.І. Фацеева // Роднае слова. – 2010. – № 1–4, 10.
Праскаловіч, В.У. «Ад маленькага пісьменніка – да вялікага чытача…»: структурна-змястоўная характарыстыка новых факультатыўных заняткаў па беларускай літаратуры / В.У. Праскаловіч // Роднае слова. – 2010. – № 8 і іншыя публікацыі ў № 11; 12.
Рагойша, У.В. Комплексная работа па беларускай мове і літаратуры: трэці (абласны) этап Рэспубліканскай алімпіяды школьнікаў. 2009/2010 навучальны год. ІХ, Х, ХІ класы / У.В. Рагойша, А.А. Радзевіч, Г.К. Чахоўскі // Роднае слова. – 2010. – № 3 і іншыя публікацыі ў № 8 (2010); 2–4 (2011).
Раманцэвіч, В.К. Слоўнікавыя практыкаванні як сродак навучання роднай мове: Фанетыка. Арфаэпія. Графіка. Склад слова. Лексіка. Марфалогія. Правапіс / В.К. Раманцэвіч, М.Р. Прыгодзіч // Роднае слова. – 2010. – № 4, 6.
Ярахновіч, Л.К. Арфаграфічныя хвілінкі з граматычнымі заданнямі / Л.К. Ярахновіч // Роднае слова. – 2010. – № 3.



Цэтлікі блога для настаўнікаў

спампаваць бясплатна (78) школа (68) настаўнік (67) сцэнарыі (63) сцэнары (61) бясплатна (39) распрацоўка свята (29) канспект (16) вершы (15) свята (14) план (11) 1 верасня (10) каляндарна-тэматычнае планаванне (10) дзень ведаў (9) распрацоўкі урокаў (9) урок (9) Першы званок (8) беларуская літаратура (8) апошні званок (7) беларусь (6) выпускны вечар (6) вучань (5) каляндарныя планы (5) сцэнар вечара школы (5) тэматычныя планы (5) школьны сцэнар (5) 8 САКАВІКА (4) новы год (4) ранішнік (4) 14 лютага (3) Дзень Закаханых (3) Дзень настаўніка (3) Навагодні сцэнар (3) вечар адпачынку (3) сцэнар выпускнога балю (3) характарыстыка (3) 11 клас (2) 5 клас (2) 7 клас (2) вячоркі (2) дзень святога Валянціна (2) канспекты (2) масленіца (2) пераробленыя песні (2) фізіка (2) 10 клас (1) 6 клас (1) 8 клас (1) 9 клас (1) Гасцёўня (1) Міжнародны жаночы дзень (1) Шчаслівы выпадак (1) беларуская мова (1) біялогія (1) вечара сустрэчы выпускнікоў (1) восеньскі баль (1) геаграфія (1) дзень маці (1) дзяды (1) залатая восень (1) заняткі гуртка (1) калядкі (1) матэматыка (1) навучальныя класы (1) паседжання (1) песні (1) распрацоўка (1) свята павука (1) інфарматыка (1)